Početak grejne sezone u Srbiji i ove godine je, kao i prošle godine bio okidač za ogromno zagađenje vazduha. U videu koji se juče pojavio na društvenim mrežama Facebook i Twitter i izazvao pravu lavinu reakcija javnosti u Srbiji, direktor Istraživačke stanice Petnica, Vigor Majić, objašnjava da je krivac za prekomerno zagađenje vazduha u Srbiji poslednjih nekoliko godina upotreba jalovine ili kvazi-uglja, ali i država koja do sada nije iskoristila ni jedan mehanizam kontrole koji ima na raspolaganju.
Snimak je nastao u februaru na skupu „Zaštita životne sredine – zemljište, voda, vazduh“ u okviru društvenog dijaloga „Debate Srbija 2030 – koji je naš put“ u organizaciji medija Nova ekonomija, Danas, Beta, Fonet i Južne vesti.
Vigor Majić, direktor Istraživačke stanice Petnica, tada je istakao da se zagađenje vazduha rapidno povećava poslednjih 15 godina i objasnio da je do devedesetih godina prošlog veka bila zabranjena prodaja sirovog lignita, koji je bio industrijski ugalj i građani nisu mogli da ga kupe za domaćinstva. Kada je prestala mogućnost uvoza kreka uglja iz Bosne, pušteno je da se prodaje sirovi lignit koji je doveo do velike zagađenosti.
Ključna stvar se, kako je Majić naglasio, desila pre četiri, pet godina, a u Beogradu pre godinu dana.
– Ugljarska mafija otkopava jalovinu (materijal koji se u ugljenokopima skida da bi se došlo do lignita, prim. aut.), koja sadrži 30-40% gline, i onda je prodaje jeftino kao ugalj – rekao je on, i dodao da taj „energenet“ koristi stotine hiljada domaćinstava.
Prvo je krenulo u opštinama koje su blizu Lazarevca zbog malih transportnih troškova, i zato je prema Majićevim rečima došlo do skoka zagađenja u Valjevu, a zatim i u Lajkovcu, Ubu i Lazarevcu.
– Na beogradskom tržištu se pojavila velika količina tog kvazi uglja, koji nije ugalj i koji sadrži veliku količinu gline, koja je teška i koja izaziva da dim umesto da ide u vis on pada na zemlju sa svim onim što je unutra – objasnio je Majić.
Ali, to je tabu temu, o tome se ne govori, istakao je Majić, i naveo da se to lako može sprečiti inspekcijskom kontrolom uglja koji se prodaje, odnosno deklaracije o kvalitetu robe koja se prodaje. To je ono što zakon omogućava i obavezuje. Tu mogućnost, prema Majićevim rečima, niko do sada nije iskoristio.
Inače, nije tajna da je sagorevanje fosilnih i drugih goriva za grejanje u individualnim ložištima, pre svega domaćinstvima, jedan od glavnih izvora zagađenja vazduha. Ali, ovo je prvi put da je neko javno progovorio o tome šta građani lože u svojim pećima, i ko je za to odgovoran.
E2 portal (Balkan Green Energy News)
