Agencija za zaštitu životne sredine objavila je novi izveštaj o otpadu u Srbiji za 2021. godinu.
Prema podacima koji su dostavljeni u Nacionalni registar izvora zagađivanja, u 2021. godini u Srbiji je ukupno proizvedeno oko 11,7 miliona tona otpada, od čega je oko 60 hiljada tona opasan otpad.
Od ukupne količine opasnog otpada, najveću količinu od oko 6.800 tona čine staklo, plastika i drvo koje sadrže opasne supstance ili su kontaminirani opasnim supstancama. Na drugom mestu, sa količinom od oko 4.800 tona, nalazi se čvrsti otpad iz procesa tretmana gasa koji sadrži opasne supstance, a na trećem otpad čije sakupljanje i odlaganje podleže posebnim zahtevima zbog sprečavanja infekcije i to oko 4.500 tona.
Govoreći o komunalnom otpadu, ukupna količina generisanog otpada iznosi 2,87 miliona tona, od čega je 2,48 miliona tona prikupljeno i deponovano od strane opštinskih JKP, a oko 390 hiljada tona podvrgnuto je postupku ponovnog iskorišćenja.
Od ukupne količine komunalnog otpada, najveći udeo od 45,8 odsto ima biorazgradivi otpad.
Na 12 sanitarnih deponija u 2021. godini odloženo je 850 hiljada tona komunalnog otpada, a najveća količina deponovana je u Regionalnu sanitarnu deponiju u Vinči, oko 327 hiljada tona. Govoreći o ostalom otpadu i deponijama, ukupno je deponovano oko 2,1 milion tona neopasnog otpada i oko 1.700 opasnog.
Na osnovu podataka koji su dostavljeni do 22. avgusta 2022. godine od strane 347 operatora koji imaju dozvolu za ponovno iskorišćenje otpada, u toku 2021. godine je operacijama ponovnog iskorišćenja R1-R11 podvrgnuto 2,29 miliona tona otpada, od čega je oko 77 hiljada tona opasan otpad. Od ukupne ukupne količine najviše je zastupljen metal, a za njim šljaka iz termičkih procesa, otpadni papir i papirna i kartonska ambalaža.
Postupci od R1 do R10 su pravi postupci tretmana, R12 i R13 su pomoćne aktivnosti vezane za postupke tretmana, a R11 je korišćenje otpada dobijenog bilo kojom operacijom od R1 do R10.
U Srbiji je u toku 2021. godine uvezeno gotovo 229 hiljada tona otpada, od čega 8.400 tona ima karakter opasnog. Kako se u izveštaju navodi, najviše se otpada uvozi iz Turske, Hrvatske, Mađarske i Severne Makedonije. Više od polovine količine uvezenog otpada čine otpadni papir i karton i otpadna plastična i papirna ambalaža. Fabrike za preradu sirovina su uvozile dodatne količine otpada da bi zadovoljile svoje kapacitete.
Prema podacima iznetim u izveštaju, u Srbiji još uvek veliki broj opština/gradova ima sopstvenu deponiju, smetlište. To su uglavnom deponije za koje je, u skladu sa Strategijom o upravljanju otpadom, predviđeno saniranje i zatvaranje, jer je kapacitet postojećih deponija – smetlišta u većini opština već popunjen, a većina ne zadovoljava ni minimum tehničkih standarda.
Ne postoji kontrolisano odvođenje deponijskog gasa koji nastaje razgradnjom otpada u deponiji, što može dovesti do požara ili eksplozije. Procedne vode iz deponija se ne sakupljaju niti prečišćuju, što ugrožava podzemne i površinske vode i zemljište zbog visokog sadržaja organskih materija i teških metala. Ne postoji sistematski monitoring emisija, procednih voda, deponijskog gasa itd.
Podatke o divljim deponijama je dostavilo 142 jedinice lokalnih samouprava i izvestilo postojanje ukupno 2.656 divljih deponija u Republici Srbiji. Čišćenje prostora divljih deponija u 2021. godini na 1.486 lokacija nije izvršeno ni jednom. Do 10 puta čišćeno je 1.104 lokacija, od 10 do 20 puta je čišćeno 22 lokacije i preko 20 puta su čišćene 44 lokacije. Od ukupno 1.170 čišćenih lokacija divljih deponija, u toku izveštajne godine na 987 lokacija se ponovo vratilo deponovanje otpada, što ukazuje na potrebu izmene načina upravljanja otpadom u lokalnim samoupravama.
E2 portal (Energetski portal)
